PYTANIE
Ile godzin snu jest potrzebne, aby organizm się zregenerował? Czy można spać przy otwartym oknie?
ODPOWIEDŹ
Potrzeby snu są indywidualne i zmieniają się wraz z wiekiem. Amerykańska organizacja National Sleep Foundation wraz z naukowcami po przeanalizowaniu badań naukowych dotyczących snu opracowała rekomendowane długości snu dla poszczególnych grup wiekowych. Odpowiednia ilość snu pozwala zregenerować organizm. Wpływa także na pracę układu odpornościowego.
Tak, wietrzenie to sposób obrony przez zarazkami. Jest to element higieny dróg oddechowych i wyściełającej je śluzówki, która jest celem ataku koronawirusa. Odpowiednio nawilżona śluzówka efektywniej chroni przed zarażeniem.
PYTANIE
Czy zerwać z przyzwyczajeniami żywieniowymi i stosować diety na Coronowirusa?
ODPOWIEDŹ
Nie, ale należy ograniczyć czynniki osłabiające odporność m.in. spożywanie alkoholu, palenie tytoniu, nieprawidłowe odżywanie się. Należy pamiętać o codziennym jedzeniu minimum 5 porcji owoców i warzyw oraz odpowiednim nawodnieniu. Nie ma opracowanych żadnych diet na koronawirusa, należy zachować zdrowy rozsądek i przede wszystkim stosować zasady zdrowego odżywiania. Należy ograniczyć spożywanie słodyczy oraz napojów zawierających cukier.
PYTANIE
Czy spacery są polecane czy też werandować się na balkonie?
ODPOWIEDŹ
Tak, spacery są zalecane, abyśmy mogli dotlenić nasz organizm. Należy pamiętać, aby przestrzegać podstawowych zasad higieny. Nie chodzić w miejsca gdzie mogą występować duże skupiska ludzi. Oczywiście jeśli zobaczymy w pobliżu ludzi, zachowajmy bezpieczną odległość ok. 1,5 m. Należy unikać spożywania picia i jedzenia podczas spacerów. Należy unikać dotykania twarzy, a w szczególności oczu, ust i nosa. Dotykanie ich zanieczyszczonymi rękoma może doprowadzić do zakażenia się wirusem. Po przyjściu ze spaceru należy zadbać o prawidłową higienę rąk oraz twarzy. Nie możemy zapomnieć o dezynfekcji klamek.
PYTANIE
Jakie diety są polecane, aby się uodpornić (pamiętajmy o tym, że jesteśmy na przedwiośniu)?
ODPOWIEDŹ
W dietach wspomagających odporność powinny znaleźć się owoce i warzywa. Należy wprowadzić do jadłospisu żywność zawierającą naturalne probiotyki, np. kiszone ogórki, kapusta kiszona, buraki. W diecie wspomagającej odporność należy uwzględnić jogurty naturalne z żywymi kulturami bakterii. Należy ograniczyć cukier, który jest pożywką dla namnażania się bakterii. Ciekawą alternatywą może być miód, którego antybakteryjne działanie zostało potwierdzone m.in. w przypadku chorób górnych dróg oddechowych. Nie można zapomnieć także o czosnku, który znany jest jako ?naturalny antybiotyk?, zapobiega infekcjom wirusowym układu oddechowego, zawiera m.in. białka, węglowodany, witaminy PP i C oraz allicynę, która posiada działanie bakteriobójcze. Zioła wspomagające system immunologiczny to między innymi: żeńszeń, jeżówka purpurowa, aloes, wiesiołek dwuletni, czystek. Do codziennej diety należy wprowadzić także produkty takie jak np. tłuste morskie ryby oraz masło
PYTANIE
Czy suplementy diety mamy przyjmować czy też naturalne pożywienie?
ODPOWIEDŹ
Nie ma dowodów naukowych potwierdzających skuteczność suplementów diety w zmniejszeniu ryzyka zarażenia koronawirusem czy też w podnoszeniu odporności. Do poprawy odporności może przyczynić się witamina D3, ale stosowana jako lek, a nie suplement diety.
PYTANIE
Czy ziołowe herbaty mają przewagę nad czarnymi herbatami?
ODPOWIEDŹ
Herbata, niezależnie od rodzaju, wpływa korzystnie na ciśnienie krwi, na procesy zapalne i starzenie się organizmu, tanina zawarta w herbacie ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. W przypadku herbat ziołowych należy stosować takie, które wspomagają konkretny układ naszego organizmu. Warto jednak skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, żeby produkty zawarte w herbacie ziołowej nie wchodziły w interakcje z lekami, które stosujemy.
PYTANIE
Jak mam się zachować i jakie stosować środki, wychodząc z domu na zakupy, do metra, etc.?
ODPOWIEDŹ
Kluczową role odgrywają zasady higieny osobistej, dlatego należy pamiętać o higienie rąk oraz higienie kichania i kasłania. Należy kichać lub kasłać w wewnętrzną część łokcia (zgięcie w stawie łokciowym) lub w chusteczkę. Należy zachowywać odpowiednie odstępy od innych osób, minimum 1,5 m. WHO informuje, iż maseczki nie chronią przed infekcją, natomiast mogą stać się jej źródłem, jeśli osoby je noszące lekceważą inne działania profilaktyczne. Jednorazowych masek nie należy używać wielokrotnie.
PYTANIE
Jak mam wejść w swoje bezpieczne otoczenie, mojego mieszkania, domu?
ODPOWIEDŹ
Koronawirus jest wrażliwy na rozpuszczalniki lipidowe. Dlatego dokładne mycie rąk wodą ze zwykłym mydłem lub detergentem przez minimum 30 sekund jest istotne, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się koronawirusa. Po każdym przyjściu do domu zaleca się umyć twarz. Należy myć ją ciepłą wodą z mydłem, gdyż mogą się na niej osadzać wirusy i przy braku zastosowania mydła możemy je wetrzeć np. do oczu. Nie możemy zapomnieć także o dezynfekcji telefonu komórkowego, który jest wylęgarnią drobnoustrojów chorobotwórczych, dlatego też nie zaleca się korzystania z niego podczas jedzenia. Ubranie wierzchnie powinniśmy trzymać w jednym miejscu i w miarę możliwości dezynfekować. Eksperci zalecają, aby oprócz higieny rąk dezynfekować m.in. stoły, blaty, włączniki światła, klamki i poręcze.
PYTANIE
Czy rezygnować z osoby do sprzątania, opiekunki do dziecka?
ODPOWIEDŹ
Tak, jeśli istnieje taka możliwość. Najlepszym rozwiązaniem obecnie jest kontaktowanie się w miarę możliwości z jak najmniejszą liczbą osób. Nie wiemy z kim poza naszym domem spotyka się pani do sprzątania czy opiekunka do dziecka. Jeśli nie jesteśmy na ten czas w stanie zrezygnować z ich pomocy, pamiętajmy, żeby osoba ta dbała o zasady higieny osobistej. I jeśli wystąpią u niej jakiekolwiek objawy przeziębienia - została w domu.
PYTANIE
Czy ktoś za mnie może odebrać E-receptę?
ODPOWIEDŹ
Tak, e- receptę od lekarza możemy dostać w 3 postaciach:
- SMS z 4-cyfrowym kodem ? wtedy w aptece podajemy 4-cyfrowy kod SMS-a i PESEL (swój lub osoby, dla której kupujesz lek)
- e-mail z załączoną w PDF informacją o e-recepcie ? farmaceuta zeskanuje kod z informacji o e-recepcie, którą masz w e-mailu
- lekarz może również dać Ci wydruk informacyjny ? farmaceuta da Ci lek na podstawie wydruku informacyjnego
PYTANIE
Czy można się całować z partnerem?
ODPOWIEDŹ
Koronawirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową, czyli przez kichanie, kaszel, wydzieliny z ust. Zdaniem ekspertów całowanie może przyczynić się do rozprzestrzeniania się wirusa, który występuje w ślinie zakażonej osoby. Dlatego należy zachować dystans, gdy my albo nasz partner/partnerka źle się czujemy, podejrzewamy że możemy być zakażeni koronawirusem lub inną chorobą przenoszącą się drogą kropelkową. Osoby zdrowe mogą się całować. Należy zachować jednak szczególną ostrożność, jeśli nasz partner/partnerka miał kontakt z osobą zakażoną lub wrócił z terenów o dużej liczbie osób zakażonych. Osoby o obniżonej odporności powinny zachować szczególną ostrożność, gdyż ich układ odpornościowy jest osłabiony i nie broni się tak efektywnie, jak u osoby z prawidłową odpornością.
PYTANIE
Czy wyłączać nawilżacze? Co z ozonatorami - czy niszczą grzyby i wirusy?
ODPOWIEDŹ
Nie trzeba wyłączać nawilżaczy, natomiast gdy używa się nawilżaczy powietrza, należy pamiętać, aby codziennie czyścić je, bez względu na to, jakiego są typu. Badania wykazują, iż utrzymanie w domach wilgotności względnej na poziomie ok. 40-60% znacząco zmniejsza ilość wirusów grypy utrzymujących się w powietrzu i na powierzchniach, np. blatach, klamkach, kranach itp. Wilgotne środowisko sprzyja kolonizacji bakterii, dlatego należy wymywać podstawową tacę i zbiornik oraz poczekać do całkowitego wyschnięcia. Warto dodać, iż nawilżacze ewaporacyjne rozsiewają najmniejszą ilość bakterii w powietrzu.
Ozonatory powietrza działają bakteriobójczo, usuwają lub ograniczają zapachy, wirusy, grzyby, pleśnie, pestycydy, fungicydy, roztocza, pyłki alergiczne z powietrza i wody. Ozon to alotropowa odmiana tlenu. Wybierając ozonator, należy zwrócić uwagę na znamionową wydajność ozonu. Kluczowa wydaje się również żywotność sprzętu oraz powierzchnia, jaką może obsłużyć.
Należy pamiętać, iż zarówno w przypadku nawilżacza powietrza, jak i ozonatora należy użytkować sprzęt zgodnie z zaleceniami i instrukcją producenta. Oraz wymieniać filtry, gdy się zużyją.
PYTANIE
Ile utrzymuje się koronawirus na danych powierzchniach ? szkło, papier, plastik, drewno, ubrania?
ODPOWIEDŹ
W czasopiśmie ?The Journal of Hospital Infection? powstał artykuł na podstawie przeglądu literatury na temat wszystkich dostępnych informacji na temat trwałości koronawirusów ludzkich oraz zwierzęcych na powierzchniach nieożywionych. Naukowcy dokonali analizy 22 badań, z których wynika, iż koronawirusy ludzkie mogą przetrwać na powierzchniach nieożywionych, takich jak metal, szkło lub plastik, do 9 dni. Można je natomiast efektywnie dezaktywować za pomocą dezynfekcji powierzchni przy użyciu etanolu o stężeniu 62-71%, nadtlenkiem wodoru o stężeniu 0,5% lub 0,1% podchlorynem sodu w ciągu 1 minuty. Środki biobójcze takie jak 0,05-0,2% chlorek benzalkoniowy oraz 0,02% diglukonian chlorheksydyny są mniej skuteczne w walce z wirusem.
Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia koronawirus wywołujący COVID-19 może być zaraźliwy przez kilka godzin do nawet kilku dni w zależności od otoczenia, w którym się znajduje, jeśli jest poza ciałem żywiciela.
Czas utrzymania na powierzchni wirusa zależy także od temperatury i wilgotności powietrza.
PYTANIE
Czy zwierzęta domowe przenoszą koronawirusa?
ODPOWIEDŹ
Nie, i w żadnym razie nie należy porzucać pupilów. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, iż brak jest jakichkolwiek dowodów na to, aby koronawirus SARS-CoV-2 przenosił się przez zwierzęta domowe. Należy pamiętać jednak o przestrzeganiu zasad higieny.
Światowa Organizacja Zdrowia informuje, iż cały czas monitoruje badania dotyczące przenoszenia koronawirusa przez zwierzęta domowe i w razie jakichkolwiek nowych odkryć będzie każdorazowo aktualizować informacje.
PYTANIE
Jakie środki zaradcze powinni stosować pacjenci w wieku 50+ oraz osoby obciążone, kiedy zacznie się gwałtowny przyrost pacjentów (powyżej 1000 osób)?
ODPOWIEDŹ
Wraz z początkami okresu starzenia pojawia się naturalne osłabienie układu odpornościowego. Początkowy proces starzenia, tzw. okres przedstarczy, przypada na 55 rok życia. Wtedy pojawia się większa podatność organizmu na nowe infekcje, związana jest ze słabszą sprawnością układu oddechowego. Większa liczba powikłań wynika z mniejszej rezerwy organizmu, spowodowanej obecnością chorób przewlekłych, np. cukrzycy, nadciśnienia, chorób serca czy płuc. Rezerwa ta potrzebna jest do przejścia przez odczyn zapalny towarzyszący chorobie.
Wiadomo, iż najbardziej efektywną ochroną przed infekcjami wirusowymi są szczepienia. Obecnie trwają prace nad wynalezieniem szczepionki na koronawirusa.
Zaleca się, aby osoby starsze oraz obciążone już teraz nie opuszczały domów. Jeśli jest to niemożliwe, ograniczyły kontakty do jak najmniejszej liczby osób, nie zbliżały się do osób kaszlących, często dezynfekowały ręce, nie chodziły w miejsca zatłoczone, zachowywały bezpieczną odległość od innych osób, tzn. ok 1,5 m.
W przypadku placówek opieki długoterminowej, gdzie znajduje się dużo osób starszych, niepełnosprawnych, należy zachować szczególną ostrożność. W przypadku podejrzenia infekcji konieczna jest izolacja podopiecznego oraz osób, z którymi miał kontakt. Należy zrezygnować z żywienia w jadalniach na rzecz indywidualnych sal podopiecznych. Powinien nastąpić bezwzględny zakaz odwiedzin oraz badanie personelu, który także może być zainfekowany. Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy infekcji u personelu ? pracownik powinien bezwzględnie zostać w domu. Podopieczni powinni mieć natomiast umożliwiony kontakt z rodziną przez media społecznościowe.
Kiedy nastąpi gwałtowny wzrost liczby zakażonych, osoby starsze oraz obciążone bezwzględnie powinny zostać w domu. Należy się do tego przygotować i zaopatrzyć w leki na minimum 14 dni, w najpotrzebniejsze środki spożywcze oraz higieny. Osoby te w razie pogorszenia stanu zdrowia powinny dzwonić pod numery alarmowe 999 i 112. Pod żadnym pozorem same nie powinny udawać się do przychodni czy na Szpitalny Oddział Ratunkowy. Jeśli rodzina albo sąsiedzi będą w tym okresie dostarczać zakupy. Wymiana ta powinna nastąpić w bezpieczny sposób, tzn. osoba, która zrobiła zakupy, zostawia je pod drzwiami i odchodzi na bezpieczną odległość, żeby senior bezpiecznie mógł wziąć zakupy. Oczywiście po tej wymianie, bezwzględnie powinien umyć ręce i zdezynfekować blaty na których położył torby z zakupami. Należy podkreślić, iż nawet jeśli jesteśmy zdrowi nie należy odwiedzać naszych seniorów w domu dla ich bezpieczeństwa. Nie należy jednak o nich zapominać kontakt możemy utrzymywać za pomocą telefonów.
Nie należy zapominać także o zdrowym odżywianiu się i stosowaniu zrównoważonej diety oraz o odpowiednim nawadnianiu organizmu. Codziennie około 2 l. Jest to bardzo ważne w przypadku osób starszych, które zapominają o prawidłowym nawadnianiu organizmu.
PYTANIE
Jakie środki i jakie procedury powinni podjąć właściciele wspólnot mieszkaniowych, administracja budynków, aby chronić swych lokatorów, osoby starsze, samotne?
ODPOWIEDŹ
Właściciele wspólnot mieszkaniowych, administracja budynków w okresie epidemii koronawirusa w Polsce i pandemii koronawirusa na świecie powinni w szczególny sposób zadbać o czystość w blokach. Aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się koronawirusa, należy przestrzegać zaleceń:
- przed wejściem na klatkę powinien zostać zamontowany dozownik z płynem do dezynfekcji, umożliwi to dezynfekcję rąk przed wejściem na klatkę oraz pozwoli zdezynfekować klamkę i przyciski do wprowadzenia kodu,
- na klatce również powinien znajdować się dozownik z płynem do dezynfekcji,
- sprzątanie klatek powinno odbywać się rano i wieczorem z użyciem detergentów oraz płynów do dezynfekcji, szczególną uwagę podczas sprzątania należy poświęcić: poręczom, włącznikom światła, klamkom do drzwi, przyciskom w windach w budynkach, w których się ona znajduje.
Właściciele wspólnot mieszkaniowych, administracja budynków powinni w szczególny sposób zatroszczyć się o osoby starsze i samotne, które w szczególności są narażone na zakażenie wirusem, poprzez pomoc w zaspokojeniu podstawowych potrzeb spożywczych oraz lekarstw.
Efektywna dezynfekcja powierzchni może nastąpić przy użyciu etanolu o stężeniu 62-71%, nadtlenkiem wodoru o stężeniu 0,5% lub 0,1%, podchlorynem sodu w ciągu 1 minuty. Środki biobójcze, takie jak 0,05%-0,2% chlorek benzalkoniowy oraz 0,02% diglukonian chlorheksydyny, są mniej skuteczne w walce z wirusem.
PYTANIE
Jak gwałtowny wysyp poszkodowanych dezorganizował będzie pracę służb medycznych?
ODPOWIEDŹ
Gwałtowny wzrost liczby zakażonych koronawirusem w polskich szpitalach może spowodować, iż zabraknie środków ochrony osobistej dla personelu medycznego. Dużym problemem może być ograniczona liczba respiratorów dla pacjentów w stanie ciężkim. Służby medyczne będą musiały wtedy decydować, kogo podłączyć do takiego urządzenia, a kogo nie. Komu dać szansę na przeżycie, a kogo skazać na śmierć. Kolejnym problemem, który możemy napotkać, jest brak personelu medycznego. Dlatego bardzo ważna jest współpraca pacjentów z personelem medycznym. Pacjenci muszą mówić całą prawdę medykom o swoim stanie zdrowia. W mediach prowadzona jest akcja #niekłammedyka.
Przy 3 pacjentach z potwierdzonym COVID-19 szpital zużywa dziennie ok. 200-300 maseczek z filtrami HEPA. Co się stanie, gdy liczba pacjentów wzrośnie do klikuset?
Szpitalom pomagają różne instytucje, firmy prywatne, przekazując rzeczy takie jak gogle, fartuchy ochronne czy pieniądze na zakup sprzętu, ludzie prywatni sami szyją maseczki ochronne, organizują zbiórki pieniędzy itp. Także osoby publiczne pomagają. Wszyscy jednoczą siły w walce z wirusem.
PYTANIE
Czy brak środków ochrony osobistej wpłynie na większą zachorowalność personelu medycznego?
ODPOWIEDŹ
W sytuacji braku odpowiedniego i potrzebnego wyposażenia w środki ochrony osobistej personel medyczny nie będzie w stanie w pełni wykorzystać swojej wiedzy i umiejętności w walce o zdrowie i życie pacjentów, nie narażając siebie i innych na niebezpieczeństwo. Brak środków ochrony indywidulanej doprowadzi także do zakażeń wewnątrz zakładów. W konsekwencji doprowadzi to do większej zachorowalności personelu medycznego. Nie jest możliwe oszacowanie liczby personelu medycznego zakażonego przez brak odpowiednich środków ochrony osobistej, ale w konsekwencji może doprowadzić to do braku tych osób na służbie, a to one stoją na ?pierwszej linii frontu? w walce z koronawirusem. Przed koronawirusem borykaliśmy się z brakami personelu medycznego, teraz gdy każda z tych osób jest na wagę złota. Każda kwarantanna, zachorowanie, w konsekwencji brak udziału tych osób w walce z koronawirusem, zmniejsza nasze szanse na pokonanie ?wroga?.
PYTANIE
Czy należy liczyć się z tym, że obciążona sieć telefonii komórkowej przestanie działać w najbliższych 14 dniach?
ODPOWIEDŹ
Zamknięcie przedszkoli, szkół, uniwersytetów czy zmiany charakteru pracy na zdalną mają znaczący wpływ na charakter ruchu w sieci i zwiększone zapotrzebowanie na te usługi. Sieci komórkowe stale monitorują działanie swoich sieci i obecnie nie widzą zagrożeń dla dostępności usług. Są przygotowane na zwiększone zapotrzebowanie na usługi głosowe, jak i na transmisji danych.
PYTANIE
Kwarantanna - razem z rodziną czy osobno?
ODPOWIEDŹ
Podczas kwarantanny nie wolno opuszczać domu, wychodzić do sklepu czy na spacer, spotykać się z innymi osobami czy zapraszać ludzi do domu.
Jeśli mieszkamy z rodziną (w takim wypadku ona też zostaje objęta kwarantanną), to w miarę możliwości należy ograniczyć z nią kontakt, zachować bezpieczny odstęp wynoszący 1,5 ? 2 metry. Zalecane jest używanie oddzielnych naczyń niż pozostali domownicy. Jeśli istnieje taka możliwość, należy korzystać z osobnej łazienki niż osoby, z którymi mieszkamy. Natomiast jeśli nie ma takiej możliwości, po skorzystaniu z łazienki należy ją zdezynfekować.
Jeśli posiadamy pupila, na czas trwania kwarantanny należy przekazać go pod opiekę rodziny lub znajomych, którzy nie są objęci kwarantanną. Gdy nie istnieje taka możliwość, należy zwrócić się telefonicznie o pomoc, np. do gminy.
Należy monitorować temperaturę ciała minimum 2 razy dziennie, informacji o naszym stanie zdrowia udzielamy dzwoniącym pracownikom Inspekcji Sanitarnej. W przypadku wystąpienia gorączki, kaszlu czy duszności należy niezwłocznie powiadomić stację sanitarno-epidemiologiczną.
PYTANIE
Czy należy zdejmować buty przed wejściem do domu?
ODPOWIEDŹ
Na naszych butach zbierają się wszelkie rodzaje zarazków. Wchodząc do domu w butach, roznosimy zarazki po swoim najbliższym otoczeniu. Według naukowców w ponad 90% przypadków bakterie z butów przenoszą się na podłogę w mieszkaniu. Profesor
z Uniwersytetu w Arizonie, specjalista w dziedzinie mikrobiologii przeprowadził badania, z których wynika, iż na zewnętrznej części buta wykryto 421 000 bakterii, natomiast na wewnętrznej 2 887. Dezynfekcja butów zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz preparatami do dezynfekcji obuwia może zapobiegać chorobom przenoszonym na powierzchni naszych butów.
Ponadto członek Rady Wykonawczej Światowej Organizacji Zdrowia zasugerował Włochom, aby zostawiali buty i okrycia wierzchnie przed domem, by uniknąć wniesienia do niego koronawirusa. Przypomniał, iż istnieją dowody naukowe na to, że koronawirus utrzymuje się na różnych powierzchniach przez jakiś czas, w związku z tym dotknięcie może wywołać zakażenie.
PYTANIE
Dlaczego okres kwarantanny trwa 14 dni, a nie 5?
ODPOWIEDŹ
Koronawirus SARS-CoV-2 ma okres wylęgania się od 7 do mniej więcej 18 dni, ze średnią liczbą dni 11-14. W związku z tym stąd jest właśnie ten okres kwarantanny, żebyśmy mogli zaobserwować objawy wirusa.
PYTANIE
Czy warzywa i owoce należy myć pod gorącą wodą, czy też wyparzać je wrzątkiem?
ODPOWIEDŹ
Obecnie brak jest jakichkolwiek dowodów naukowych, żeby żywność była drogą transmisji wirusa SARS-CoV-2. Nie ma przesłanek, aby żywność była źródłem zakażenia się koronawirusem. Potwierdza to w swoim oświadczeniu Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności. Dyrektor naukowy Marta Hugs powiedziała: ?Obserwacje z poprzednich epidemii wywołanych koronawirusami, takimi jak SARS czy MERS, nie wskazują, by dochodziło do transmisji poprzez spożycie żywności. Na ten moment nie ma żadnych dowodów, by sugerować, że koronawirus SARS-CoV-2 różni się od nich pod tym względem?.
SARS-CoV-2 może utrzymać się poza ustrojem przez ograniczony czas, nie oznacza to jednak, że jedzenie musi być drogą jego transmisji. Wirus może przeżyć poza komórkami gospodarza. Czas ten zależy od powierzchni, na której się znajduje, wilgotności powietrza czy temperatury otoczenia. Nie ma jednak możliwości, aby wirus znajdujący się na opakowaniu żywności przed jej transportem mógł go przetrwać. Specjaliści Światowej Organizacji Zdrowia i brytyjskiego NHS zgodnie twierdzą, iż ryzyko zakażenia poprzez kontakt z żywnością czy jego opakowaniem jest niskie.
Zakładając, iż wirus przez ograniczony czas przetrwa na żywności, był dotykany przez osobę zakażoną koronawirusem, która nie dbała o higienę i zabezpieczenia, pojawiając się w miejscu publicznym, specjaliści WHO zalecają, aby warzywa i owoce dokładnie i długo myć przed spożyciem. Wiele osób czyniło tak zresztą przed epidemią koronawirusa.
Produkty mięsne poddawane obróbce termicznej w domu nie mają prawa zawierać aktywnych cząstek wirusa. Koronawirusy takie jak np. SARS giną w przeciągu 15-30 minut w temperaturze ok 60 st. C. WHO zaleca, aby do przygotowania surowego mięsa używać innych desek i noży. Ponadto zaleca, aby po kontakcie z surową żywnością dokładnie umyć ręce.
PYTANIE
Czy kupione pieczywo należy przed spożyciem włożyć do piekarnika i na jaką temperaturę?
ODPOWIEDŹ
Aktualnie brak jest jakichkolwiek doniesień naukowych wskazujących na zakażenie koronawirusem drogą pokarmową. Należy zachować podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny w czasie zakupów, tzn. używać w punktach sprzedaży pieczywa rękawiczek i torebek jednorazowych.
Główny inspektorat Sanitarny zaleca, iż w przypadku jakichkolwiek wątpliwości kupione pieczywo wystarczy umieścić na około 2 minuty w nagrzanym wcześniej do temperatury ok. 190 st. C. piekarniku.
PYTANIE
Czy włożenie produktów do zamrażalnika zabije wirusa?
ODPOWIEDŹ
Absolutnie nie. Zarówno zamrażanie, jak i niskie temperatury, w żaden sposób nie inaktywują wirusów. W lodówce wirus jest w stanie przetrwać trochę czasu, natomiast w zamrażalce miesiące, a nawet lata.
Dla przykładu na Alasce kilka lat temu odkopano ciała osób, które zmarły na ?hiszpankę?. Po przeprowadzeniu badań okazało się, iż wirus grypy był nadal aktywny. W zamrażarkach niskotemperaturowych przechowywane są rozmaite szczepy wirusów przez dziesiątków lat.
PYTANIE
Czy to prawda, że koronawirus przenosi się drogą pokarmową?
ODPOWIEDŹ
Nie, obecnie brak jest jakichkolwiek dowodów naukowych świadczących o przenoszeniu się koronawirusa drogą pokarmową. Wirus przenosi się drogą kropelkową. Najczęściej przez kichanie, kasłanie itp. Może również przenieść się bezpośrednio przez dotyk. Należy pamiętać o zachowaniu zasad higieny.
PYTANIE
Czy jonizator powietrza zabija koronowirusa?
ODPOWIEDŹ
Ze względu na niedawne rozpoznanie koronawirusa typu SARS-CoV-2 brak jest na ten moment badań określających poziom ochrony. Sprzęt ten może pomóc, redukując w pewnym stopniu ryzyko zakażenia. Nawet kilkanaście procent dodatkowej ochrony nie zaszkodzi, jeśli stawką jest ludzkie zdrowie.
Badania dotyczące skuteczności w zwalczaniu alergenów roztocza kurzu domowego obrazują, iż jonizacja traci na efektywności w przypadku drobnoustrojów osiadłych na powierzchniach, np. materacach. Można więc wnioskować, iż analogiczny spadek efektywności zaobserwujemy w przypadku wirusów.
Nie bez znaczenia jest relacja pomiędzy skutecznością działania a czasem używania jonizatora. Obserwowana jest zależność, wraz ze wzrostem powierzchni oraz większą ilością mebli obserwuje się wydłużenie okresu potrzebnego do oczyszczenia powietrza.
PYTANIE
W jaki sposób powinnam postępować z rękawiczkami ochronnymi: czy wychodząc z domu mam je mieć nałożone i kiedy je zdejmować - po powrocie z domu czy wcześniej?
ODPOWIEDŹ
Jeśli przebywamy poza domem, warto założyć rękawiczki. Mogą to być także rękawiczki bawełniane, nie tylko lateksowe. Należy pamiętać, aby nie dotykać twarzy. Po przyjściu do domu należy ostrożnie zdjąć rękawiczki i wyprać w gorącej wodzie z dodatkiem mydła w przypadku rękawiczek bawełnianych lub w przypadku rękawiczek lateksowych wyrzucić je ostrożnie do kosza. Nie należy zapomnieć o higienie i myciu rąk.
PYTANIE
Czy mogę w nich podawać rękę znajomym?
ODPOWIEDŹ
W 2014 roku badacze z Uniwersytetu Aberystwyth w Walii przeprowadzili badania na temat rozprzestrzeniania się drobnoustrojów poprzez uścisk dłoni. Dwoje badaczy założyło na dłonie sterylne jednorazowe rękawiczki. Jedna z tych osób włożyła rękę do pojemnika z roztworem, w którym były bakterie E. coli. Następnie badacze podali sobie dłonie i sprawdzili liczbę bakterii przeniesionych z brudnej rękawiczki na czystą. Następnie powtórzyli to z przybiciem piątki i ?żółwika?. Odkryli, iż przybicie piątki przenosi 2 razy mniej, a żółwika aż 10 razy mniej zarazków niż uścisk dłoni.
PYTANIE
Jak poprawnie nosić maseczki chirurgiczne, jak je zakładać i zdejmować oraz czy można je wysuszyć suszarką, lokówką i nosić ponownie?
ODPOWIEDŹ
Maseczki chronią tylko wtedy, gdy są prawidłowo użytkowane. Żadna maseczka nie ochroni nas, jeśli nie będziemy poprawnie jej zakładać i użytkować. Maseczki chirurgiczne najlepiej kupować z odpowiednim atestem. Najczęściej stosowane maseczki typu II wykonane są z włókniny polipropylenowej.
 Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny |
Zakładając maseczkę, należy dokładnie umyć ręce wodą z mydłem lub zdezynfekować ręce płynem na bazie alkoholu. |
 Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny |
Zakładając maseczkę, należy dokładnie zakryć nią usta oraz nos, tak by nie było szpar pomiędzy maseczką a twarzą. |
 Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny |
Należy unikać dotykania maseczki, którą mamy na twarzy. Jeśli jednak tak się stało, należy niezwłocznie umyć ręce. |
 Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny |
Maseczkę należy wymienić na nową, kiedy poczujemy, iż jest już mocno zawilgocona. |
 Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny |
Zdejmując maseczkę, należy zrobić to od tyłu za wiązanie, tak aby nie dotykać przodu maski - tam mogą gromadzić się zanieczyszczenia, przed którymi chcemy się chronić . Po czym należy niezwłocznie udać się, aby umyć ręce. |
 Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny |
Po zdjęciu jednorazowej maseczki należy wyrzucić ją do zamkniętego pojemnika. Nie wyrzucamy maseczki do toalety. NIE UŻYWAMY PONOWNIE MASEK JEDNORAZOWYCH !!! |
PYTANIE
Jak stosować i nakładać maseczki bawełniane? Czy wystarczy je prać, czy też prasować lub moczyć w spirytusie?
ODPOWIEDŹ
Bawełniane maseczki wielokrotnego użytku należy zakładać tak samo jak jednorazowe maseczki chirurgiczne. Przed założeniem dokładnie myjemy ręce wodą z mydłem lub dezynfekujemy. Następnie starannie zakrywamy usta oraz nos. Gdy maseczka jest zawilgocona, należy ją wymienić. Zdejmując maseczkę należy zrobić to od tyłu za wiązanie, tak aby nie dotykać przodu maski. Wkładamy ją do foliowego woreczka i nie otwieramy do czasu prania, po czym należy niezwłocznie udać się, aby umyć ręce. Jeśli mamy taką możliwość, należy wrzucić maseczkę do płynu dezynfekującego lub roztworu detergentu.
Przed praniem maseczek należy założyć jednorazowe rękawiczki. Należy jednak unikać dotykania maseczek przed praniem. Woreczki opróżniamy bezpośrednio do pralki. Pierzemy w temperaturze minimum 60°C przez ok. 45 minut. Jeśli istnieje taka możliwość, korzystamy z programu do prania bawełny.
UWAGA!!! Maseczki pierzemy oddzielnie. Nie wrzucamy ich do codziennego prania.
Potem należy wyprasować maseczkę gorącym żelazkiem z obu stron.
PAMIĘTAJ !!! Koronawirus ginie w temperaturze minimum 60°C. Pranie ręczne nic nie da.
PYTANIE
Dlaczego noszenie przyłbic stomatologicznych ma sens w miejscach publicznych?
ODPOWIEDŹ
Przyłbica stomatologiczna chroni przede wszystkim oczy, śluzówki jamy ustnej i nosa przed kropelkami. Nie filtruje powietrza, które jest wydychane, dlatego nie może zastąpić maseczki. Stanowi doskonałe uzupełnienie dla pozostałych środków ochrony osobistej ze względu na sposób rozprzestrzeniania się wirusa. Zapewnia dodatkowy poziom ochrony przed przenoszeniem drogą kropelkową, np. poprzez kaszel czy kichanie.
PYTANIE
Jaka jest różnica pomiędzy maską chirurgiczną trójwarstwową, maską FP-2, FP-3, KN-95?
ODPOWIEDŹ
Maseczka chirurgiczna trójwarstwowa jest jedną z najczęściej obecnie stosowanych masek. Jej zadaniem nie jest filtrowanie powietrza, ale stwarzanie fizycznej bariery między błonami śluzowymi a potencjalnym zanieczyszczeniem. Chroni przed cząsteczkami o średnicy powyżej 1 mikrometra, a nie przed samymi wirusami o średnicy mierzonej w nanometrach.
UWAGA!!! Stanowi jednak skuteczną barierę dla aerozoli, w których mogą być obecne wirusy. Jednorazowe maseczki chirurgiczne powinny być wyrzucane po jednokrotnym użyciu.
Maski typu FP2 (inaczej N95) i FP3 ? dające ochronę rzędu odpowiednio 95 proc. i 99 proc. Ściśle przylegają do twarzy. Przy odpowiednim dopasowaniu minimalne nieszczelności mogą pojawić się jedynie przy krawędziach maseczki, podczas oddychania.
Maseczka z filtrem KN95 ? wyposażona jest w filtr umożliwiający swobodne oddychanie i wzbogacona o filtr z aktywnym węglem. Symbol K95 oznacza, że filtruje 95% zanieczyszczeń. Jest w stanie wychwycić przynajmniej 95% cząsteczek zawieszonych w powietrzu, w tym bakterii i wirusów.
PAMIĘTAJ!!! Po zdjęciu maseczki koniecznie umyj ręce w ciepłej wodzie, a następnie użyj płynu do dezynfekcji na bazie alkoholu.
 |
 |
 |
Źródło: Internet
PYTANIE
Wobec tak dużej ilości zakażeń, które maski powinno się nosić na dworze, pomieszczeniach biurowych, a które w metrze, autobusach?
ODPOWIEDŹ
Badania opublikowane w czasopiśmie ?Lancet? dotyczące skuteczności maseczek dostępnych na rynku wykazują, iż maseczki typu FP2 i FP3 z wymiennymi wkładami przepuszczają tylko 3% aerozolu. Maseczki te zalecane są szczególnie osobom narażonym na powikłania w wyniku COVID-19, czyli osobom starszym, z nadciśnieniem, nowotworami czy cukrzycą.
Mniejszą skuteczność wykazują maseczki chirurgiczne ? ok. 60%. Chronią one w bezpośrednim kontakcie z aerozolem wirusowym czy bakteryjnym.
Najmniejszą ochronę dają natomiast maseczki wykonane z bawełny. Zaleca się, aby zawierały 2 warstwy dobrej jakości bawełny.
Żadną ochroną dróg oddechowych nie są natomiast maski plexi. Nie posiadają filtra wydychanego i wdychanego powietrza. Eksperci porównują je do okularów.
Na dworze wystarczy zwykła maseczka chirurgiczna lub bawełniana. Należy pamiętać o równoczesnym zachowaniu dystansu społecznego.
W pomieszczeniach biurowych skuteczniejsze mogą okazać się maseczki typu FP2 i FP3, ale maseczka chirurgiczna, zachowanie dystansu, częste wietrzenie pomieszczeń oraz dezynfekcja również wystarczą.
W komunikacji miejskiej, gdzie możliwości wietrzenia oraz zachowania dystansu nie są aż tak możliwe, zalecana jest maseczka typu FP2 i FP3.
Powołując się na słowa prof. Samolińskiego ? ?Im dalej będziemy od osoby, która jest potencjalnie zakażona, tym mniej dociera do nas wydychanego przez nią powietrza, a w nim wirusa. 2-metrowa odległość to redukcja zagrożenia do 20 proc., czyli daje 80 proc. ochrony?.
REASUMUJĄC, samo noszenie maseczek nie pomoże, jeśli nie będziemy pamiętać o zachowywaniu odległości oraz częstej dezynfekcji rąk. Noszenie maseczki + przyłbicy zapewni jeszcze większą ochronę.
PYTANIE
Czy płynami do dezynfekcji rąk można dezynfekować powierzchnie takie jak muszle klozetowe, umywalki, klamki, czy też należy stosować inne płyny, jakie?
ODPOWIEDŹ
Płynem do dezynfekcji rąk nie zaleca się dezynfekować takich powierzchni jak klamki, muszle, umywalki itp. Należy pamiętać, iż nie wszystkie powierzchnie nadają się do dezynfekcji środkiem na bazie alkoholu. Może on bowiem je uszkodzić, np. rozpuścić farbę. Ponadto środek dezynfekujący na bazie alkoholu nie zawiera substancji powierzchniowo czynnych, przez co nie myje on powierzchni. Przed dezynfekcją należy dokładnie umyć blat czy klamkę za pomocą płynu czyszczącego. Do dezynfekcji małych powierzchni mamy też preparaty bezalkoholowe. Jednak ich czas działania jest dłuższy od sprayu do dezynfekcji powierzchni na bazie alkoholu. Ich zaletą jest natomiast brak negatywnego wpływu na dezynfekowaną powierzchnię oraz przyjemniejszy zapach.
Do dezynfekcji powierzchni należy stosować preparaty specjalnie do tego przystosowane. W przypadku dezynfekcji powierzchni środkami dezynfekującymi należy postępować zgodnie z zaleceniami producenta. Oznacza to, iż nanosimy na blat, zlew etc. tyle preparatu, ile wskazano na ulotce dołączonej do specyfiku. Następnie czekamy tyle czasu, ile zalecił producent.
 |
 |
PYTANIE
Czy w biurze należy stosować dystans społeczny mimo noszenia masek?
ODPOWIEDŹ
Przy obecnej sytuacji epidemiologicznej zaleca się zachowanie dystansu pomimo noszenia masek.
Nie możemy również zapomnieć o częstym myciu rąk oraz dezynfekcji. Od nas i naszej dyscypliny w dużej mierze zależy, jak szybko będzie rozprzestrzeniał się koronawirus.
PYTANIE
Czy terapia domowa jest skuteczna - włączając do niej terapie tlenem? Czy jest to możliwe?
ODPOWIEDŹ
Zacznijmy od zdefiniowania niewydolności oddechowej: ?W niewydolności oddechowej związanej z zapaleniem płuc dochodzi do hipoksemii - zbyt niskiej zawartości tlenu we krwi tętniczej, co pobudza do pracy ośrodek oddechowy. Jednocześnie rozwija się hiperkapnia, czyli podwyższenie ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla we krwi. Jeśli pacjentowi w takim stanie podamy nagle tlen, to zatrzymamy pobudzanie ośrodka oddechowego przez hipoksję (stan niedotlenienia tkanek) i możemy spowodować zatrzymanie oddechu? ? wyjaśnia lekarz Albert Jeznach.
W przypadku zakażenia COVID-19, kiedy pojawiają się problemy z oddychaniem, pacjenci mają trudność z określeniem, na ile poważne są odczuwalne przez nich dolegliwości. Istotnym parametrem świadczącym o wydolności płuc jest nasycenie krwi tlenem. Gdy saturacja spada, mogą pojawić się duszności i problemy z oddychaniem. Parametr ten mierzy pulsoksymetr. Agencja Oceny Technologii Medycznej i Taryfikacji zaleca, aby u osób hospitalizowanych z powodu COVID-19 pomiary pulsoksymetrem przeprowadzać 2-3 razy na dobę. U pacjentów przebywających w domu wytyczne ?Zalecenia diagnostyki i terapii zakażeń SARS-CoV-2 Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych? zalecają wdrożenie systemu alarmowania zdalnego lekarzy rodzinnych i/lub ratownictwa z wykorzystaniem pulsoksymetrów. Dlatego Minister Zdrowia 30 października 2020 poinformował, że ?każda osoba wskazana przez lekarza POZ, która ma dodatni wynik i jest skąpo lub bezobjawowa, otrzyma pulsoksymetr, a jego zapisy będą analizowane przez specjalne centrum analizy?.
Wskaźnik saturacji ? SpO2 ? wyrażony jest procentowo i nie powinien być niższy niż 95% u zdrowych osób dorosłych, a u seniorów poniżej 94%. Należy pamiętać, że wynik badania może zostać zaburzony np. przez lakier hybrydowy, grzybice, także zimne palce mogą zaburzyć wynik. Osoby palące, cierpiące na schorzenia płuc mogą mieć niższe wyniki. Z niedotlenieniem organizmu mamy do czynienia, gdy saturacja spada poniżej 90%.
Obecna sytuacja w kraju, problemy z dostępnością łóżek szpitalnych, strach przed trudnościami z oddechem spowodowane przez COVID-19 mogą zainspirować do zainteresowania łatwo dostępnymi (do tej pory) produktami zawierającymi tlen, np. tlenem medycznym w sprayu. Należy mieć na uwadze, że puszka zawierająca 14 litrów skoncentrowanego tlenu wystarczy średnio jedynie na 10 minut ciągłego stosowania.
W czasach sprzed pandemii w sklepach medycznych można było wypożyczyć koncentrator tlenu, przydatny pacjentom z chorobami przewlekłymi czy niewydolnością serca. Wraz z rozwojem pandemii większość firm oferuje jedynie sprzedaż takich urządzeń. Koncentrator może wspomóc oddychanie u pacjentów z dusznością. Tlenoterapia wskazana jest, jeśli ciśnienie parcjalne tlenu we krwi jest na poziomie poniżej 60 mmHg, natomiast ciśnienie parcjalne CO2 jest większe niż 45 mmHg.
Zarówno w przypadku puszek z tlenem, jak i koncentratorów i butli z tlenem zasadność zastosowania powinna być konsultowana z lekarzem.
Należy podkreślić fakt, że leczenie ciężkich postaci COVID-19, kiedy pacjent ma duszność lub problemy z oddychaniem, powinno odbywać się w szpitalu przy użyciu profesjonalnego sprzętu i pod okiem wykwalifikowanego personelu medycznego. Kupowanie sprzętu do tlenoterapii nie wydaje się zasadne. Może być ono przydatne po opuszczeniu szpitala, u pacjentów, u których po zakażeniu koronawirusem doszło do istotnego uszkodzenia płuc i trwałej niewydolności oddechowej.
Należy podkreślić fakt, iż tlen jest również lekiem. Tlenoterapii nie należy nadużywać. Powinno się ją prowadzić pod kontrolą lekarza lub po konsultacji ze specjalistą.
UWAGA!!! Zbyt duże zwiększenie zawartości tlenu w organizmie może prowadzić między innymi do zaburzeń funkcji układu nerwowego, przejawiających się dezorientacją, drażliwością, zaburzeniami widzenia, a w krańcowych przypadkach nawet utratą przytomności lub śpiączką.
PYTANIE
Jaki jest stan prawny na dzień 2 listopada, jeśli chodzi o kwarantannę? Kto jest nią objęty z domowników?
ODPOWIEDŹ
W Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 listopada 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
Zgodnie z nowym rozporządzeniem od 3 listopada 2020 r. obowiązuje przepis dotyczący obowiązkowej kwarantanny dla domowników osoby zakażonej koronawirusem.
?Osoba prowadząca wspólne gospodarstwo domowe z osobą, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2 lub z nią zamieszkująca, od dnia uzyskania przez osobę, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2, pozytywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2, jest obowiązana poddać się kwarantannie trwającej do upływu 7 dni od dnia zakończenia izolacji osoby, z którą prowadzi wspólne gospodarstwo domowe lub zamieszkuje. Decyzji organu inspekcji sanitarnej nie wydaje się?.
Objęcie kwarantanną domownika zamieszkującego z osobą zakażoną następuje automatycznie, nawet przed przeprowadzeniem przez inspekcję sanitarną postępowania epidemicznego i umieszczeniem informacji w systemie EWP.
Oznacza to, że objęcie kwarantanną następuje, gdy chory domownik uzyska wynik testu potwierdzający zakażenie koronawirusem, i trwa do upływu 7 dni od dnia zakończenia przez niego izolacji.
PYTANIE
Jaka jest różnica pomiędzy testami PCR a testami antygenowymi; także pomiędzy kasetkowymi a szybkim wymazem? Jaki jest czas oczekiwania na wynik testu?
ODPOWIEDŹ
Badania różnią się materiałem, z którego wykonywane jest oznaczenie. W przypadku badania metodą TR-PCR wymaz pobierany jest z gardła lub nosogardzieli. Do testu kasetkowego pobiera się próbkę krwi włośniczkowej z palca lub żylnej. Badanie serologiczne natomiast wykonywane jest z próbki krwi żylnej.
Celem badania serologicznego jest zidentyfikowanie przeciwciał anty-SARS-CoV-2, które powstały po kontakcie z wirusem. Test ten nie potwierdza ani nie wyklucza zakażenia koronawirusem.
W teście kasetkowym - immunochromatograficznym - następuje jakościowe oznaczenie przeciwciał IgM i IgG. Test ten działa na podobnej zasadzie jak test ciążowy z moczu. Dodatni wynik badań serologicznych może świadczyć o przebyciu zakażenia w przeszłości lub toczącej się infekcji. Wynik ujemny nie wyklucza zakażenia wirusem SARS-CoV-2.
Jedynie test wykonywany metodą RT-PCR służy do wykrycia obecności wirusa SARS-CoV-2. Posiada on rekomendację Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).
Możliwa interpretacja wyników testów na koronawirusa
| WYNIKI | MOŻLIWA INTERPRETACJA | ||
|---|---|---|---|
| RT-PCR | KASETKOWY | SEROLOGICZNY | |
| ujemny | ujemny | ujemny | Prawdopodobnie brak kontaktu z wirusem SARS?CoV-2 |
| dodatni | ujemny | ujemny | Badanie mogło być wykonane zanim organizm wytworzył przeciwciała |
| ujemny | dodatni | ujemny | Wczesna faza infekcji SARS-CoV-2 - test RT-PCR może dać wynik fałszywie ujemny |
| dodatni | dodatni | ujemny | Wczesna faza infekcji SARS-CoV-2 |
| dodatni | dodatni | dodatni | Aktywna infekcja SARS-CoV-2 |
| ujemny | dodatni | dodatni | Infekcja wirusem SARS-CoV-2 w okresie ostatnich 2 tygodni, wynik RT-PCR może dać wynik fałszywie ujemny |
| ujemny | ujemny | dodatni | Późna faza infekcji SARS-CoV-2, ozdrowieniec |
Rysunek 1: Rodzaje testów w kierunku zakażenia SARS-CoV-2 -
Źródło: https://diag.pl/pacjent/koronawirus/rodzaje-testow-w-kierunku-covid-19
PYTANIE
Szybki test antygenowy, czułość przy badaniu pacjenta bezobjawowego. Czy jest sens badania tym testem?
ODPOWIEDŹ
Rodzaj zastosowanych testów w diagnostyce laboratoryjnej COVID-19 musi być dostosowany: do czasu, jaki upłynął od kontaktu z patogenem, do czasu wystąpienia objawów oraz do celu, jakiemu ma służyć badanie.
W diagnostyce COVID-19 mamy do dyspozycji: testy molekularne, testy antygenowe oraz testy serologiczne.
Testy antygenowe służą do wykrywania antygenu SARS-CoV-2 w materiale pochodzącym z dróg oddechowych. Charakteryzują się wysoką swoistością, ale niższą czułością niż testy PCR.
Testy antygenowe dają dodatnie wyniki, kiedy ilość wirusa w drogach oddechowych jest największa, tzn. 1-3 dni przed wystąpieniem objawów oraz do 5-7 dni po wystąpieniu objawów.
Wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia oraz Centrum Kontroli i Prewencji Chorób mówią, że testy antygenowe mogą być wykorzystywane do diagnostyki zakażeń u pacjentów objawowych w ciągu 5-7 dni od wystąpienia objawów.
Dodatni wynik testu antygenowego z dużym prawdopodobieństwem świadczy o zakażeniu wirusem SARS-CoV-2. Należy jednak pamiętać, że dodatni wynik testu antygenowego nie jest na razie wystarczający do ostatecznej klasyfikacji przypadku COVID-19 na potrzeby nadzoru sanitarno-epidemiologicznego.
Ujemny wynik testu antygenowego natomiast nie wyklucza zakażenia. U osób z objawami albo podejrzeniem zakażenia wymagana jest dodatkowa weryfikacja testem molekularnym. Podobnej weryfikacji wymaga również wątpliwy wynik testu antygenowego.
Podsumowując, osoby objawowe z dodatnim wynikiem testu traktujemy jak osoby zakażone, natomiast osoby z wynikiem ujemnym testu antygenowego wymagają badania molekularnego.
PYTANIE
Porównanie medyczne szczepionek na COVID-19 dostępnych w UE.
ODPOWIEDŹ
Kończą się badania nad szczepionką przeciw COVID-19, a stworzenie skutecznego preparatu ogłosiły już trzy z nich: Pfizer we współpracy z BioNTech, firma Moderna oraz koncern AstraZeneca.
Również Rosjanie twierdzą, iż opracowali skuteczną szczepionkę, ale medyczne i naukowe środowiska podchodzą do rewelacji z tamtej strony świata sceptycznie.
Na razie jedyną certyfikowaną już w UE szczepionką jest ta opracowana przez konsorcjum amerykańsko-niemieckie, która została przez EMA zatwierdzona warunkowo 21 grudnia. Od 27 grudnia mogą ją już podawać kraje członkowskie.
Szczepionki wykorzystujące określone geny wirusowe RNA są stosunkowo nowym pomysłem, ale mają potencjał, żeby stać się bezpieczniejsze i skuteczniejsze niż inne rodzaje szczepionek. Na ich korzyść przemawia fakt, iż nie ma ryzyka zakażenia się COVID-19 przez podanie szczepionki, gdyż nie ma w niej fragmentów wirusa.
Szczepionki Moderny oraz Pfizera przeciw CoVID-19 są bardzo podobne. Obie bazują na messenderze RNA w otoczce z nanocząsteczek lipidowych, czyli, inaczej mówiąc, nie jest to żywa szczepionka. Szczepionka Pfizera wymaga głębokiego mrożenia. Moderna podała, że w przypadku jej preparatu wystarczy przechowywanie w temperaturze minus 20 stopni. Należy podkreślić fakt, że szczepionki muszą spełniać ostrzejsze wymogi bezpieczeństwa niż leki.
Szczepionka AstraZeneki, opracowana przy współpracy z Uniwersytetem Oksfordzkim, została dopuszczona 30 grudnia do użytku w Wielkiej Brytanii. AstraZeneca przekazała dokumentacje z badań do EMA, ale proces certyfikacji dopiero się zacznie. Wicedyrektor EMA Noel Wathion potwierdził, iż jest mało prawdopodobne, aby proces certyfikacji tej szczepionki w UE zakończył się w styczniu.
Komisja Europejska zarezerwowała dla obywateli UE także jeszcze trzy inne szczepionki ? amerykańskiej firmy Johnson&Johnson (ma być gotowa w marcu), francuskiej Sanofi (jej testy zakończą się w drugiej połowie 2021 roku) oraz niemieckiej spółki CureVac (pierwsze wyniki w drugim kwartale 2021 roku).
PYTANIE
Jakie statystycznie mogą być terminy zaszczepienia populacji Polaków przy 70% frekwencji?
ODPOWIEDŹ
Przy założeniu, że będziemy w stanie szczepić około milion osób miesięcznie, do wyszczepienia 70% populacji będzie potrzebne około 27 miesięcy, czyli nieco ponad 2 lata.
PYTANIE
Jakie mutacje wirusa SARS-CoV-2 pojawiły się na terenie Polski?
ODPOWIEDŹ
Mutacje wirusów pojawiają się naturalnie w przebiegu replikacji i podczas szerzenia się w środowisku. Podczas tego procesu zmianie ulega genetyczny kod wirusa. W tym przypadku jest to zmiana kodu RNA, który przystosowuje się do przetrwania w środowisku i ludzkim organizmie. Należy podkreślić fakt, że RNA-wirusy znacznie częściej ulegają mutacjom niż wirusy bazujące na kodzie DNA, np. adenowirusy.
W Polsce w 2021 roku pojawiła się nowa mutacja SARS-CoV-2, która została zidentyfikowana w Wielkiej Brytanii. Nowy szczep nazwano VUI-202012/01 (the first Variant Under Investigation in December 2020) ? jest to pierwsza odmiana mutacji wirusa przebadana w grudniu 2020 roku.
19 lutego 2021 roku oprócz mutacji brytyjskiej w Polsce pojawił się pierwszy przypadek mutacji południowoafrykańskiej. Został on zidentyfikowany u pacjenta z Suwałk.
Wariant południowoafrykański, podobnie jak brytyjski i brazylijski, posiada mutację N501Y.
?Jest to mutacja, która prowadzi do zmiany w regionie domeny wiążącej receptor, czyli tej najważniejszej części białka S, która wchodzi w interakcję z receptorem na powierzchni naszych komórek - to najważniejszy element białka S, który umożliwia rozpoczęcie procesu zakażania komórki? ? powiedział dr Rzymski.
Ekspert zwrócił także uwagę, że wariant południowoafrykański wskazuje się jako bardziej zakaźny, jednakże badania nie wykazały, że idzie to w parze z większą śmiertelnością. Niedawne badania wykazały, że podanie jednej dawki szczepionki mRNA podnosi poziom przeciwciał tysiąckrotnie i umożliwia neutralizację wariantu.
Specjaliści z białostockiego ośrodka diagnostycznego wykryli obecność zupełnie nowych, nieopisywanych jeszcze wariantów koronawirusa, które nazwali podlaskimi. Warianty podlaskie są zbliżone do wariantów nowozelandzkiego, duńskiego czy rosyjskiego. Z literatury wynika, że warianty są podobne do klasycznego koronawirusa, lecz trzeba je dokładnie zbadać.
PYTANIE
Jakie cechy posiada mutacja brytyjska, a jakie afrykańska?
ODPOWIEDŹ
Wariant "brytyjski" (B.1.1.7, VOC-202012/01 lub 20B/501Y.V1) wyróżnia 17 mutacji sensownych (oraz mutacja D614G), czyli prowadzących do zmiany aminokwasu w strukturze białek wirusa. Dziewięć takich zmian dotyczy białka S, mającego istotny wpływ na mechanizm... zakażania komórki, a co za tym idzie, wykorzystywanego jako antygen szczepionkowy. Badania wykazały, że wariant ten może myć o 50 % bardziej transmisyjny. Istotny wpływ ma na to mutacja N501Y, która umożliwia bardziej ścisłe przyleganie białka S do receptora na powierzchni komórek. Obserwacje epidemiologiczne nie wykazują natomiast wyższej śmiertelności spowodowanej powyższym wariantem.
Wariant "afrykański" (501.V2) charakteryzuje się 20 mutacjami sensownymi (oraz mutacją D614G), w tym dziewięć z nich doprowadza do zmian sekwencji aminokwasowej w białku S.
Wariant afrykański charakteryzuje się również występującą w wariancie ?brytyjskim? mutacją N501Y. Wariant ten może wpływać na szybsze rozprzestrzenianie się choroby. Nie istnieją dane wykazujące, iż wariant ten miałby wpływać na cięższy przebieg choroby czy większą śmiertelność.
Co może zagrażać ze strony w/w mutacji obywatelom naszego kraju?
Mutacja N501Y, występująca w wyżej opisanych wariantach koronawirusa, zwiększa zdolność do wiązania się z komórkami gospodarza. Oznacza to, że wariant ten wpływa na większą zaraźliwość. Firmy Pfizer, Moderna i Novavax stwierdziły, że ich szczepionki wydają się działać przeciwko temu wariantowi.
W celu zapobiegania zarażeniu należy nosić maseczki, często myć i dezynfekować ręce, zachowywać dystans społeczny i, jeśli mamy taką możliwość, zaszczepić się.
Czy szczepionki dostępne w Polsce radzą sobie z w/w mutacjami?
Na ten moment nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Prowadzone są badania, których wyniki poznamy wkrótce. Istnieją jednak argumenty przemawiające za tym, że warianty te nie będą ograniczać skuteczności szczepionek.
Badania przeprowadzone na surowicy zaszczepionych osób 2 dawkami szczepionki Pfizer wykazały, że mutacja N501Y nie znosi jej skuteczności.
Żadna ze zmian nie wpływa na trzeciorzędową strukturę białka, a co za tym idzie, nie wpływa na wiązanie antygenu z przeciwciałem.
Antygenem szczepionkowym jest białko S koronawirusa, którego łańcuch liczy ok. 1270 aminokwasów. Zmiany stwierdzone w wariancie B.1.1.7 i 501.V2 nie przekraczają 1 proc. całego łańcucha. Innymi słowy, są to zmiany drobne.
Przeciwciała produkowane na skutek zaszczepienia wiążą różne regiony białka S. Niewielkie zmiany w różnych jego regionach nie powinny wpływać na możliwość ich neutralizacji.
Czy noszenie masek Fp-2 i powyżej chroni nas przed zakażeniem wziewnym tych mutacji?
Tego typu maski zatrzymują co najmniej 94% cząsteczek unoszących się w powietrzu, w tym duże i małe cząsteczki (o wymiarach do 0,3 ?m). Zapewniają ochronę przez 8 godzin użytkowania lub do momentu zdjęcia maski, ale najlepiej wymieniać na nowe po każdym kontakcie z osobą zakażoną.
Należy jednak podkreślić, że samo założenie maseczki nie chroni, jeśli będziemy nią zasłaniać tylko usta albo tylko nos. Noszenie maseczki na brodzie również nie uchroni nas przed zakażeniem koronawirusem. W celu zapewnienia sobie ochrony należy prawidłowo założyć maskę, zakrywając zarówno nos jak i usta. Należy pamiętać, że użytkownicy półmasek muszą być gładko ogoleni, aby zapewnić szczelne przyleganie półmaski do twarzy. Zarost, broda lub długie wąsy mogą powodować nieszczelności w przyleganiu półmaski do twarzy.
Wariant brazylijski
Wariant ten został zidentyfikowany niedawno w Brazylii. Istnieją pewne wczesne dowody na to, że przeciwciała mogą nie rozpoznawać wariantu P.1, co może prowadzić do ponownej infekcji. Obecnie nie ma jednak mocnych dowodów sugerujących, że szczepionki nie będą działać przeciwko wariantowi P.1. Chociaż dane są niepokojące, naukowcy mają nadzieję, że nawet jeśli szczepionki nie w pełni chronią przed nowymi wariantami wirusa, to wytworzone przeciwciała nadal będą chronić ludzi przed ciężkim przebiegiem COVID-19 i jego powikłaniami. Zanim jednak poznamy więcej informacji na temat epidemiologii nowych wariantów i skuteczności szczepień, środki ochronne stosowane do tej pory, takie jak utrzymywanie dystansu społecznego, noszenie masek i mycie rąk, wciąż pozostają niezbędne.
Natalia Słoniewicz
ratownik medyczny
magister Zdrowia Publicznego specjalność Badania Kliniczne i Ocena Technologii Medycznych
Bibliografia:
https://outletkosmetyczny24.pl/maseczka-maska-ochronna-ffp2-kn95-opakowanie-5szt.html
https://www.onkonet.pl/n_n_pandemia_covid_19_zalecenia.php
https://www.rynekzdrowia.pl/Badania-i-rozwoj/Brytyjski-wariant-koronawirusa-sledzony-przez-naukowcow-Obawy-sa-uzasadnione,219562,11.html
https://www.medonet.pl/koronawirus/to-musisz-wiedziec,wariant-covid-19-brytyjski--brazylijski-i-poludniowoafrykanski--co-warto-wiedziec-,artykul,88341446.html
https://www.medonet.pl/koronawirus/koronawirus-w-europie,brytyjski-wariant-koronawirusa-szybko-rozchodzi-sie-po-europie--najwiecej-przypadkow-w-wielkiej-brytanii-i-we-wloszech,artykul,55131634.html
https://portal.abczdrowie.pl/brytyjski-wariant-koronawirusa-nie-tylko-bardziej-zakazny-ale-tez-bardziej-smiercionosny-czy-ten-wariant-stanie-sie-dominujacy-rowniez-w-polsce
